Obciążająca sytuacja związana z zagrożeniem, gwałt, przemoc ze strony partnera może spowodować rozległe i trwałe następstwa w życiu psychicznym ofiary. Zdarzenia i przejścia związane z przemocą powodują psychiczny uraz.
1. Efekty urazu psychicznego - zdarzenia traumatyczne zmuszają do konfrontacji z poczuciem skrajnej bezradności i przerażenia, wywołując dramatyczne reakcje. Osoba doznająca przemocy która doznała urazu może doświadczyć tak intensywnych emocji, że może dokładnie nie pamiętać przebiegu wydarzeń.
Efekty urazu psychicznego:
-nadmierne pobudzenie - zbytnia czujność, wypatrywanie niebezpieczeństwa, koszmary senne, dolegliwości psychosomatyczne,
-wtargnięcie- przeżywanie dramatycznych wydarzeń z odległej nawet przeszłości,
-zawężenie- związane ze zmianą własnego stanu świadomości-życie w nierealnym świecie,
-dialektyka urazu- łączą się dwie sprzeczne reakcje, wtargnięcie oraz zawężenie i występują na przemian,
2. Zespół Stresu Pourazowego(PTSD)
Kryteria: przeżycie zdarzenia nie mieszczącego się w obszarze normalnych ludzkich doświadczeń, wyraziste wspomnienia, unikanie bodźców związanych z urazem, zwiększona pobudliwość, rozdrażnienie, trudności z zasypianiem, podwyższona czujność
3. Konsekwencje przemocy wobec dzieci
Można rozróżnić takie rodzaje jak. :
-niewidzialne dziecko- koncentrowanie się rodziców na własnym przetrwaniu fizycznym i emocjonalnym, pozbawianie dziecka uwagi, opieki-trudności w przyszłości z ustaleniem własnej tożsamości,
-znikający rodzic- opuszczenie dziecka i pozostawienie w jego życiu próżni tworzącej szczególnie bolesną deprywacją i pustką,
-bezpośrednia i nadmierna kontrola- traktowanie dorosłego dziecka tak jakby było bezradne i nieprzystosowane,
-tyrania manipulanta- subtelna i zakamuflowana kontrola,
-uzależnienie alkoholowe i inne
-„nigdy nie byłem dzieckiem”- zmiana ról w rodzinie,
-złote dziecko-dziecko mobilizuje się do osiągania nieosiągalnych szczytów doskonałości.
Syndrom bitej żony -kobiety, które są ofiarami przemocy przechodzą przez dwie fazy tego syndromu:
-faza buntu czynnego lub biernego,
-poczucie nieskuteczności swoich zabiegów i depresja
Choroba rezygnacji - w zespole tym utrata wszelkiej nadziei na odzyskanie kiedykolwiek wolności i wynikająca stąd utrata zainteresowania przyszłością doprowadziła do śmierci z przyczyn emocjonalnych.
Syndrom sztokholmski - ofiara przemocy jest tak przywiązana do osoby stosującej przemoc, że po uwolnieniu od przemocy poszkodowani nadal szukają u niej pomocy.
Efekt psychologicznej pułapki - polega na założeniu, że osoba doznająca przemocy przynajmniej na początku trwania związku jest świadoma faktu, że jej układ rodzinny nie jest taki, jaki być powinien. Efekt ten jest następstwem przyjęcia aktywnej strategii obronnej,
Syndrom nieprzebaczonej krzywdy- ślad poczucia krzywdy z przeszłości zostaje na trwałe zapisany w świadomości i staje się bolesną częścią jednostki. Ten rodzaj blizny psychicznej może wpływać przez wiele lat na postępowanie, myśli i uczucia doznawane w różnych sytuacjach życiowych przez jednostkę.
Psychospołeczne skutki różnych form przemocy-konsekwencje przemocy w rodzinie to nie tylko osobisty uraz osoby, ale także hospitalizowanie osób pokrzywdzonych, pobyty w szpitalu, w pogotowiu ratunkowym, wizyty lekarskie, interwencje policji, pomocy społecznej.
Z punktu widzenia prawnego stosowanie przemocy wobec innych (a zwłaszcza wobec rodziny) jest przestępstwem ściganym z urzędu i podlegającym karze pozbawienia wolności.:
• Art.207 K.K
§ 1. Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależnościom sprawcy albo nad małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Jeżeli czyn określony w Paragrafie 1. połączony jest ze stosowaniem szczególnego okrucieństwa, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w Paragrafie 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.
Oprócz w/w paragrafu kodeksu karnego jest szereg innych przepisów prawnych związanych z przestępstwami p-ko rodzinie i opiece. Kodeks rodzinny i opiekuńczy określa z kolei prawa i obowiązki małżonków, reguluje stosunki między rodzicami a dziećmi: władzę rodzicielską, obowiązek alimentacyjny.
Przemoc to przestępstwo i warto o tym pamiętać będąc w każdej roli, w której możemy wystąpić. Należy pamiętać o tym, że prawo jest po stronie osób krzywdzonych. Osoby stosujące przemoc mogą czekać poważne konsekwencje prawne.
Wszelkie pragnienia i zamiary, przez które ludzie dopuszczają się przemocy powodują, że nie tylko te pragnienia nie zostają zaspakajane, lecz także znacznie pogarsza się kondycja życia we wszystkich jego aspektach. Łącznie z ponoszeniem poważnych konsekwencji prawnych, które są nieprzyjemne, czasochłonne oraz pogarszają i tak trudną sytuacje życiową.
Polskie prawo nie zezwala na stosowanie przemocy i to bez względu na to, czy przemoc ta pojawia się w sformalizowanych związkach małżeńskich czy poza nimi. Tak samo odpowiada się karnie za znęcanie nad żoną, jak i nad konkubiną, nad swoimi, jak i nad obcymi dziećmi. Przemoc domowa jest ścigana z urzędu, a więc bez względu na to, czy sam pokrzywdzony złoży wniosek czy też nie.
Podobnie sytuacja wygląda ze zmuszaniem osoby do określonego działania. Przestępstwem ściganym z urzędu i zagrożonym karą pozbawienia wolności do lat 3 jest także stosowanie przemocy lub bezprawnej groźby w celu zmuszenia innej osoby do określonego działania lub zaniechania.- Art. 191K.K.
Art.197K.K.-wymuszanie współżycia seksualnego przez męża czy partnera jest przestępstwem podlegającym karze pozbawienia wolności od roku do lat 10, ściganym już nie z urzędu, tylko na wniosek pokrzywdzonego. Co nie znaczy, że jako osoby trzecie, które wiedzą o zaistniałej przemocy seksualnej nie możemy tego zgłosić.
Prawo karne penalizuje także inne czyny związane z przemocą domową. Jest to np:
Art. 209 K.K.- uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego,
Art.217 K.K.-naruszanie nietykalności cielesnej,
Art. 156K.K.- uszkodzenie ciała,
Art.190K.K.-grożenie popełnieniem przestępstwa na szkodę najbliższych.